جوانان و فرهنگ اتومبیل: بررسی معانی، انگیزه ها و کارککردهای استفاده از اتومبیل شخصی در بین جوانان شهر تهران

هدف اصلی این پژوهش شناخت عمیق و کشف دلالتها، انگیزه ها و معانی ذاتی و برساخته ی اتومبیل و مطالعه ای اکتشافی، تحلیلی و معناکاوانه از مصرف اتومبیل در بین جوانان شهر تهران با رویکرد فرهنگی و اجتماعی است. فناوری هایی چون اتومبیل ابتدا برای برآوردن نیازهای زیستی و اجتماعی انسان ساخته شده، اما به مرور با تغییراتی در انگیزه ی مصرف در جوامع مختلف، به فرایندهای جدیدی از شکل گیری هویت و مفاهیمی چون جنسیت، قومیت، طبقه، ارزشهای فرهنگی، اجتماعی و قومی و...پیوند خورده و معانی و کارکردهای جدیدی را برساختند. اتومبیل پس از ورودش به ایران و مقاومتهای اولیه، الگوهای جدیدی در مصرف، نحوه ی انطباق و کاربری یافت که در این راستا فرایند بومی سازی، خلاقیت و انتخاب گری کنشگران و بافت فرهنگی و اجتماعی در چگونگی مصرف اتومبیل اهمیت می یابد. چارچوب مفهومی تحقیق حاضر، اتومبیل را در نظریات مرتبط با «فرهنگ و تکنولوژی»، « مصرف»،« مطالعات فرهنگی و خرده فرهنگ جوانان»، «مطالعات فمینیستی»،« روانکاوی» و «نشانه شناختی» بررسی می کند. به منظور کشف معناها و تفاسیر کنشگران و دست یافتن به لایه های عمیق تر انگیزه ها روش کیفی برگزیده شد واز میان روش های کیفی بنا به ماهیت موضوع و عدم نظریات پیشینی در ایران، نظریه مبنایی انتخاب گردید. تکنیک گردآوری داده ها از طریق گفتگو با 28 نمونه فردی و یک مصاحبه گروهی و همچنین استفاده از منابع غیر مستقیمی چون فیلم، مجلات و وبلاگ ها و سایت های تخصصی ماشین انجام گرفت. داده های حاصله تحت مفاهیم، مقولات و خرده مقولات استخراج، طبقه بندی و کدگذاری شد. در مرحله ی کدگذاری محوری، با استفاده از مدل پارادایمی نظریه مبنایی؛« معانی، کارکردها و انگیزه های متنوع استفاده از اتومبیل» یا همان« پدیده مرکزی» این پژوهش در ذیل شش معنا و کارکرد اصلی« راحتی و دسترسی»، « امرار معاش»، « هویت اقتصادی- اجتماعی»، « قلمروی امنیت«،« هویت خرده فرهنگی»، « هویت دینی و اخلاقی» خلاصه شد. در ادامه شرایط علی، میانجی و مداخلهگر موثر بر پدیده و استراتژیها و پیامدهای حاصل، شناسایی و روابط بین آنها مشخص گردید که توصیف نهایی فرهنگ اتومبیل در بین جوانان بر اساس همین مدل ارائه شد. علی رغم آنکه اتومبیل در ظاهر یک تکنولوژی خنثی تلقی می شود، داده های گردآوری شده ی این پژوهش بر معنای فرهنگی و اجتماعی اتومبیل تأکید دارد.